تابو نوتردام و فرصت آتش سوزی - مهسان بلاگ

رضا دبیری نژاد - موزه دار و رییس موزه ملی ملک - در یادداشتی با عنوان تابو نوتردام و فرصت آتش سوزی که در اختیار خبرنگاران قرار داده، نوشته است؛ عباس کیارستمی در گفت وگویی که از او میان دو انتخاب می پرسیدند در جواب پاسخ داده بود که ترجیح می دهم خودم باشم اما اثرم نباشد.

انسان مدام در حال ساخت و مالکیت است. یا اثری می سازد یا اثری را تصاحب می نماید. هزاره های حضور آدمی میلیون ها اثر را ساخته است. اثری برای کار، برای خوردن، برای پوشیدن، برای باورهایش و برای زیبایی. آثار دستاوردهای آدمی هستند؛ دستاوردهایی که ایجاد تعلق می نمایند، تعلق فردی یا جمعی تعلق وابستگی ساز است، وابستگی آهسته عمیق می گردد، آن قدر عمیق که بر آدمی مسلط گردد. این گونه است که آدمی اسیر تعلق هایش می گردد، اسیر دستاوردهایش، اسیر تابوهایش.

آدمی مدام تابو می سازد از تکرار، گاه از تعلق و گاه از توهم. آدمی موجود تابوسازی است که اسیر تابوهایش می گردد. تابوها همواره هستند چه در ازمنه های دور یا در دوره معاصر با شکل های جدید. تعلق به دستاوردها یکی از عادت ها و تابوهای آدمی است بی آن که بداند ابدی نیستند.

شاید در دوره معاصر آدمی بیشتر اسیر دستاوردهای خودش شده است آن قدر که خودش در سایه این دستاوردها قرار گرفته است؛ دستاوردهایی که در سایه پروپاگاندای صنایع وسعت یافته اند، بزرگ شده اند، قدرت گرفته اند و مبنای درآمد یا حیات جوامعی شده اند، مبنای رجحان.

یادمان ها و میراث ها یکی از دستاوردهای تابوشده معاصرند که هر چه در چرخه مناسبات مالی و صنعتی سرمایه داری قدرتمندتری قرار گرفته اند، اهمیت بیشتری یافته اند گویی که در نظام طبقاتی دستاوردها در طبقه فرادست تری جای یافته اند. دستاوردهای تاریخی و فرهنگی ساحت کالاشدگی یافته و اعتبار سرمایه ای یافته اند. سرمایه قدرت می آورد و در گفتمان سرمایه داری، سرمایه مهم تر از خود آدمی است یا به عبارتی انسان در سایه سرمایه واقع شده است، سرمایه طبقه می سازد و آدم ها و جوامع را طبقاتی می نماید.

آدمی مهمتر است یا دستاوردهایش؟

آدمی خودش را قربانی تابوهایش می نماید. ما چقدر می توانیم از تابوهای خودساخته مان عبور کنیم یا کشف شان کنیم.

چند بنا و یادمان، چند خاطره و اثر هنری در گذر زمان غارت و تخریب شده یا در هجوم مهاجمان، یا در ضربه سیل و زلزله، یا هیمه سرخ آتش سوزی یا فرسودگی و ناتوانی عمر مادی. چند فراموشی؟ اما نوتردام و همانندهایش در سایه رسانه به سرمایه و جاذبه ای فراگیر تبدیل می گردد تا دیده و ندیده را مجذوب و مسحور کند که این سحر پیش از تماشا غالب شده است. این قدرت رسانه و قدرت برنامه ریزانی است که می خواهند سرمایه بسازند و از سرمایه خود بهره ببرند. رازگونگی رمز جاودانگی می گردد حتا اگر جاودان نباشد. اینگونه است که نوتردام فراتر از بسیاری میراث های ویران شده می گردد نه به خاطر نوتردام بودنش بلکه به خاطر ساختن آنان که از آن سرمایه ساخته اند. رسانه ها همان گونه که در ژانرهای گذشته خویش آن را ساحره ای جهانی کردند این نتیجه مدیریت میراث فرهنگی و فراتر از نگاه مقدس مآبانه به آن در سطح حفاظت صرف است، اثر تنها ارزشش برای حفظ شدن نیست بلکه باید چون سرمایه ای به کار آید و فرانسه آن را سرمایه ای برای جذب و رونق مالی نموده است، حتا اگر نوتردام نباشد اما پاریس بهره اش را از آن برده است و حالا در ژانرهای جدید هم از سوختنش افزایش سرمایه ای می سازند تا نه تنها از قدرتش کاسته نگردد بلکه در روایتی تازه پرقدرت تر بنمایاند و این همان رویکردی است که گاه ما در این ور جهان فراموش نموده ایم و نتوانسته ایم از میراث هایمان میراثی جهانی به معنای زنده و شناخته شده یا جذاب بسازیم.

دولت فرانسه می خواهد از سوختن نوتردام فرصتی برای وحدت مجدد جامعه بسازد همچون دولت ایران که سیل را بهانه ای برای وحدت می نماید اما جلیقه زردهای شورشی در برابر نظام طبقاتی سرمایه داری این فرصت را به چالش می کشند و معترض حمایت های سرمایه داران بزرگ از مرمت نوتردام می شوند چرا که خود را قربانی نظام سرمایه ساز و سرمایه سالار می دانند؛ نظامی که در آن دستاوردهای آدمی مهمتر از خود آدمی است.

به راستی آدمی تا چه حد می تواند دستاوردهایش را نگه دارد، توان او تا چه حد است؟ در میانه دردهای همنوعان بشر آدمی باید توانش را برای چه بگذارد؛ برای تابوهایش یا برای هم نوعانش؟

سوختن نوتردام سوختن یک کلیسا نبود بلکه سوختن یک یادمان جهانی شده بود، سوختن یادمانی تابوشده در روزگار معاصر و این گونه است که آدمی از ضربه به تابوهایش شوکه می گردد و پرسش های پنهان سر برمی آورند.

georgiaro.ir: تور گرجستان ارزان قیمت | تور تفلیس، باتومی، تور لحظه آخری گرجستان

dorezamin.com: دور زمین: سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده!